Δημοψήφισμα SPD. Ενίσχυση της συμμετοχικής δημοκρατίας ή επικίνδυνος πολιτικός ελιγμός ;

Όταν την περασμένη Τετάρτη ολοκληρώθηκαν οι συζητήσεις με συμφωνία για το κυβερνητικό πρόγραμμα μεταξύ CDU/CSU και SPD, ξεκίνησε από τα ΜΜΕ μια αμφισβήτηση της διαδικασίας της εσωτερικής ψηφοφορίας που είχε προαναγγείλει το SPD, με την οποία καλούσε τα μέλη του να πιστοποιήσουν ή να απορρίψουν το κυβερνητικό πρόγραμμα και ουσιαστικά, την ίδια την συγκυβέρνηση.
Αποκορύφωμα - για την γερμανική κουλτούρα αντιπαράθεσης - ήταν η κόντρα της δημοσιογράφου του δελτίου ειδήσεων του ZDF (Heute Jurnal), Marietta Slomka με τον Πρόεδρο του SPD Sigmar Gabriel. Η αντιπαράθεση αυτή απασχόλησε έντονα την επικαιρότητα. Μάλιστα, ο Πρόεδρος του CSU, Seehofer, απέστειλε επιστολή διαμαρτυρίας στο κρατικό κανάλι για την συμπεριφορά της δημοσιογράφου.
Βέβαια, για τα δεδομένα της ελληνικής δημοσιογραφίας η συγκεκριμένη αντιπαράθεση θα χαρακτηριζότανε ως «φυσιολογική».
Τι είναι, όμως, η εσωτερική ψηφοφορία με την οποία καλούνται περίπου 450.000 μέλη να αποφασίσουν για το πρόγραμμα. Μια κίνηση τακτικής ; Μια κίνηση εντυπωσιασμού της ηγεσίας του SPD ή μια βαθιά τομή στην συμμετοχική δημοκρατία ;
Άραγε, έχει βάση η κριτική των ΜΜΕ που χαρακτηρίζει επικίνδυνο το γεγονός ότι τα 450.000 μέλη ενός κόμματος έχουν τη δυνατότητα να οδηγήσουν τη χώρα σε ακυβερνησία και ότι δημιουργούνται δυο κατηγορίες ψηφοφόρων, με τη μειοψηφία (μέλη του SPD) να διαθέτουν περισσότερη δύναμη από ότι τα περίπου 44 εκ. πολιτών που ψήφισαν στις εθνικές εκλογές ;  
Ο λόγος που ηγεσία του SPD επέλεξε να προχωρήσει σ αυτήν την διαδικασία μπορεί να έχει διάφορες ερμηνείες. Η επικρατέστερη είναι ότι φοβήθηκε πως η όποια απόφαση για σχηματισμό συγκυβέρνησης με τα συντηρητικά κόμματα θα απογοήτευε τα μέλη του και έχοντας την εμπειρία της 4ετίας 2005-2009, αλλά και τον εκλογικό καταποντισμό μετά την συγκυβέρνηση, ήταν πιθανό να οδηγούσε στελέχη και μέλη σε σειρά αποχωρήσεων από το κόμμα.

Έτσι, με τον τρόπο αυτό, επιλέγοντας τη συμμετοχή, μετατρέπει την απόφαση σε μια εσωτερική δημοκρατική διαδικασία, όπου το λόγο θα έχει η πλειοψηφία και όχι μια ολιγάριθμη ηγεσία για το μέλλον του κόμματος.
Ακόμα όμως, κι αν η επιλογή αυτής της διαδικασίας από την ηγεσία του SPD αποτελεί μια κίνηση "τακτικισμού", κακώς η ίδια η διαδικασία γίνεται αντικείμενο επίθεσης από τα ΜΜΕ, ιδιαίτερα όταν η επιχειρηματολογία που χρησιμοποιούν είναι άνευ περιεχομένου και αντιφατική.
Γιατί π.χ νομιμοποιείται περισσότερο ένα ολιγομελές Προεδρείο να αποφασίσει για τη συγκυβέρνηση από ότι 500.000 περίπου πολίτες;
Γιατί είναι ανεύθυνο το σώμα των μελών να αποφασίσει αν το κυβερνητικό πρόγραμμα περιέχει πράγματι τις κόκκινες γραμμές του προγράμματος της συγκυβέρνησης ;
Γιατί σε μια χώρα που έχει θεσπιστεί και είναι αποδεκτό το δημοψήφισμα για μεγάλα θέματα δεν είναι αποδεκτή μια αντίστοιχη διαδικασία στους κόλπους ενός κόμματος; Γιατί μπορεί να αποφασίσει το 10% των πολιτών (τόσοι χρειάζονται σε ένα δημοψήφισμα) για το αν θα επεκταθεί ο σιδηροδρομικός σταθμός της Στουτγάρδης (που είχε προκαλέσει σφοδρές αντιπαραθέσεις στο κρατίδιο) ή αν θα διεξαχθούν οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Μόναχο και δεν δικαιούται να αποφασίσει η οργανωμένη βάση του κόμματος για μια επιλογή που έχει στρατηγική σημασία τόσο για το ίδιο όσο και για την χώρα;
Άλλωστε, όπως δείχνουν τα γεγονότα υπό την "δαμόκλειο σπάθη" του δημοψηφίσματος, τα δυο συντηρητικά κόμματα (CDU/CSU) έδειξαν πιο ελαστικά στα αιτήματα του SPD, κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων.
Βέβαια, η καταψήφιση της συμφωνίας – συμβόλαιο συνεργασίας – θα αποτελέσει έκπληξη μεγάλου μεγέθους. Θεωρητικά, πολύ δύσκολα θα συμβεί , αφού ήδη έχουν στρατευτεί τα ΜΜΕ και οικονομικοί κολοσσοί προκειμένου να στηρίξουν την θετική ψήφο. Η BILD ξεκίνησε μια μεγάλη δημοσκόπηση, προφανώς για να περάσει το κλίμα στη βάση των σοσιαλδημοκρατών.
Παράλληλα, όλα τα μέλη του έχουν παραλάβει όλο το συμβόλαιο με ειδική έκδοση της κομματικής εφημερίδας Vorwärts και την επόμενη βδομάδα ξεκινά η ψηφοφορία.
Συμπερασματικά: Για όποιον λόγο και να εμπνεύστηκε η ηγεσία των σοσιαλδημοκρατών την απόφαση του δημοψηφίσματος, αυτή η διαδικασία αποτελεί κορυφαία δημοκρατική λειτουργία που ενισχύει την συμμετοχική δημοκρατία και παρέχει τη δυνατότητα συλλογικής ανάληψης της ευθύνης. 
Επί της ουσίας του προγράμματος, ενώ πράγματι το SPD πέρασε μια σειρά από δικές του θέσεις, στο φλέγον ζήτημα της Ευρώπης, η συμφωνία περιορίζεται στο ζήτημα της ανεργίας των νέων στην Ε.Ε και αυτό αποτελεί από πολλούς λόγο που στερεί το δικαίωμα στους σοσιαλδημοκράτες να μιλούν για επιτυχία.