Σήμερα, 4 χρόνια μετά από την έναρξη αντιμετώπισης της δημοσιονομικής κρίσης και 7 χρόνια μετά από την αρχή της υφεσιακής πορείας της ελληνικής οικονομίας, η κοινωνία δεν γνωρίζει τίποτε για το όποιο χρονοδιάγραμμα εξόδου από αυτή. Τα μηνύματα που προσλαμβάνει είναι αντιφατικά (ο Σαμαράς υπόσχεται <<επιστροφές>> από τον Απρίλιο, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ ότι θα σταματήσει κάθε μέτρο και θα επιστρέψει ό,τι έχει χαθεί στους πολίτες).
Το ΠΑΣΟΚ έχει πληρώσει πολύ περισσότερο από το κόστος που του αναλογεί την κρίση και ακόμη περισσότερο, μπορούμε να πούμε, έχει πληρώσει τον τρόπο της αντιμετώπισης της κρίσης.
Το γεγονός αυτό δύσκολα θα αλλάξει. Όταν η ελληνική κοινωνία συνεχίζει μετά από όσα συνέβησαν με την Χρυσή Αυγή να την αναδεικνύει, δημοσκοπικά έστω, σε 3ο κόμμα, σημαίνει ότι δεν μπορούμε να αναμένουμε ότι θα κρίνει με όρους απόλυτης και αυστηρής λογικής τα όποια δεδομένα.
Επίσης, η ελληνική κοινωνία δεν ενδιαφέρεται σήμερα καθόλου για την πολιτική καθημερινότητα. Την συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών ενδιαφέρει το σήμερα, το αβέβαιο αύριο και ενδεχομένως, να θελήσει στις όποιες εκλογικές αναμετρήσεις να εκφράσει και πάλι το θυμό και την αγωνία του.
Έτσι οι όποιες κινήσεις, διαφωνίες, ομάδες ή πρωτοβουλίες αφορούν ίσως. μόνο τα Μ.Μ.Ε. (αφού νονοί πολλών κινήσεων είναι τα ίδια), τους παροικούντες του Κολωνακίου και εκείνους που αναζητούν ένα μέλλον και ρόλο για τους ίδιους.
Μπροστά στην κατάσταση αυτή, το ΠΑΣΟΚ οδεύοντας προς τις Ευρωεκλογές, οφείλει να δώσει με όποιο κόστος, απαντήσεις σε 5 συγκεκριμένα ερωτήματα.
1. Μια πραγματική καταγραφή της σημερινής οικονομικής κατάστασης και των προβλέψεων για το μέλλον. Με όρους κατανοητούς για την κοινωνία και αναλυτική περιγραφή των δεδομένων. Σε κάθε περίπτωση να προωθούμε τα ρεαλιστικά σενάρια που είναι κοντά στην πραγματικότητα της πρόβλεψης, δηλαδή να μην επιδιώξουμε να "παραμυθιάσουμε" την κοινωνία με υπεραισιόδοξα σενάρια. Πώς θα εξελιχθεί η ανεργία, πως θα στηριχτούν οι μακροχρόνιοι άνεργοι κ.λ.π.
2. Να ξεκαθαρίσουμε τι σημαίνει τέλος <<μνημονίου>>; Σημαίνει και τέλος επιτήρησης; Τι σημαίνει επιτήρηση σε σχέση με μισθούς, ανεργία, απασχόληση;
3. Να κάνουμε κατάθεση συγκεκριμένων θέσεων του ΠΑΣΟΚ για την επόμενη μέρα. Σαφή επεξήγηση συνθημάτων όπως <<επιστροφές σε όσους αδικήθηκαν>>. Ποιοι είναι αυτοί ; Τι σημαίνει <<επιστροφή>>. Ποιοι αδικήθηκαν ; Γιατί αδικήθηκαν; Αφού γνωρίζουμε ότι αδικήθηκαν γιατί δεν προχωράμε σταδιακά στην θεραπεία της αδικίας – σε κάποιες ομάδες έστω, από αυτές ;
4. Να δώσουμε καθαρό ιδεολογικό στίγμα σε ότι αφορά τις θέσεις μας, που θα αποσαφηνίζουν ποιους εκπροσωπούμε, σε ποιους αναφερόμαστε και για ποιους υπάρχουμε.
5. Να αναδείξουμε τη σημασία του περιορισμού της ύπαρξης πλειοψηφίας από τα συντηρητικά κόμματα στην Ε.Ε. Στο σημείο αυτό όμως, χρειάζονται συγκεκριμένες <<αποδείξεις>> για το ρόλο του ΕΣΚ. Θα λειτουργήσει και πώς σε ευρωπαϊκό επίπεδο ; Κάθε κόμμα μέσα από αυτό θα εκφράζεται με καθαρά εθνικούς όρους ή με γνώμονα το συμφέρον της Ευρώπης ; Θα προωθήσει π.χ. το SPD το πρόγραμμα του ΕΣΚ στη συγκυβέρνηση με CDU ; Γιατί ο πολίτης που είναι δυσαρεστημένος με την συντηρητική Ε.Ε. και την γερμανική πολιτική λιτότητας να ψηφίσει το ΕΣΚ ; Σε ποιο σημείο διαφοροποιείται αυτό ;
Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. σίγουρα δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη ένα μεγάλο κόμμα. Μπορεί όμως, με συγκεκριμένα στοιχεία, επιχειρήματα και θέσεις να πείσει αυτούς που ακόμη είναι μέλη και φίλοι του, όλους αυτούς – που δεν είναι λίγοι – που θα ήθελαν να το εμπιστευτούν και πάλι.
Όταν το αυτονόητο αντιμετωπίζεται ως είδηση συνωμοσίας, τότε απλά επιβεβαιώνεται το έλλειμμα δημοκρατίας.
Τον Γενάρη του 2012 , τα πρωτοκλασσάτα στελέχη της παράταξης υπέπεσαν σε ένα στρατηγικό λάθος. Πίστεψαν- με το άγχος της επόμενης μέρας- ότι η άρον - άρον αλλαγή του Προέδρου θα αποτελούσε την κολυμβήθρα του Σιλωάμ για τους ίδιους, επειδή η κοινωνία θα είχε ικανοποιηθεί από τον εξοβελισμό του "μοναδικού" και "απόλυτου" φταίχτη, που ήταν ο τότε Πρόεδρος.
Από τότε και μετά την εκλογή του νέου Προέδρου οι προσωπικές στρατηγικές περισσεύουν.
Έτσι, το τελευταίο χρονικό διάστημα οι διεργασίες παράλληλα από το επίσημο ΠΑΣΟΚ διαδέχονται η μια την άλλη, ενώ τα θεσμοθετημένα όργανα του κόμματος βρίσκονται σε κατάσταση "ανάπαυσης".
Όμως, τα θεσμοθετημένα όργανα ενός δημοκρατικού κόμματος έχουν έναν τυπικό και έναν ουσιαστικό λόγο ύπαρξης. Ως προς το τυπικό μέρος να επικυρώνουν και να νομιμοποιούν τις πολιτικές της ηγεσίας, αλλά ως προς το ουσιαστικό να σχεδιάζουν τις πολιτικές και προπάντων να συνθέτουν τις διαφορετικές απόψεις. Διαφορετικά μετά την εκλογή τους δεν θα ήταν αναγκαίο να συνεδριάζουν, αφού είναι δεδομένο ότι η πλειοψηφία - που συνήθως πρόσκειται στην εκάστοτε ηγεσία - διατηρεί την πλειοψηφία και στα όργανα.
Με αυτό το σκεπτικό, μια επιστολή 11 μελών της ΚΠΕ για σύγκλιση του οργάνου θα αποτελούσε περισσότερο εσωτερικό θέμα και θα έμπαινε στα "μικρά" των ειδήσεων των ΜΜΕ. Όμως, προφανώς στο ΠΑΣΟΚ για το αυτονόητο χρειάζεται να αναζητηθούν συνωμοσιολογικού τύπου ερμηνείες των προθέσεων και ως τέτοιες να αντιμετωπιστούν.
Η "απάντηση" ότι υπήρχε ενημέρωση για αναβολή συνεδρίασης μπορεί να σημαίνει δύο πράγματα: Είτε υπάρχει και σ αυτό το θέμα επιλεκτική ενημέρωση των μελών, είτε η σύγκλιση των οργάνων γίνεται μέσα από τις διαρροές στα ΜΜΕ. Με τη διαφορά, όμως, ότι αν συμβαίνει το δεύτερο κάθε δεύτερη βδομάδα θα έπρεπε να γίνονται συνεδριάσεις.
Επίσης, κάποιοι σύντροφοι μίλησαν για την ανάγκη αλλαγής πολιτικής. Μα σύντροφοι, ποιος θα την αποφασίσει την αλλαγή της πολιτικής. Πως θα επιτευχθεί ο στόχος αυτός; Με παράλληλες διεργασίες και εξωθεσμικές κινήσεις και πρακτικές ή μέσα από τα θεσμοθετημένα όργανα; Ας μη περιορίζουμε τη σημασία της σύγκλισης των οργάνων.
Τέλος, να ξεκαθαρίσουμε ότι, όπως αποδείχθηκε στην πολιτική, η ανακολουθία είναι ο χειρότερος εχθρός. Και επειδή, σήμερα το μοναδικό σημείο αγωνίας είναι αυτό που αφορά το αύριο της Μεγάλης Δημοκρατικής Παράταξης, ίσως να βοηθούσε όλους μας αν αντί για συνωμοσιολογίες επιλέγαμε τον πολιτικό διάλογο και τις πολιτικές παρεμβάσεις.
Όταν την περασμένη Τετάρτη ολοκληρώθηκαν οι συζητήσεις με συμφωνία για το κυβερνητικό πρόγραμμα μεταξύ CDU/CSU και SPD, ξεκίνησε από τα ΜΜΕ μια αμφισβήτηση της διαδικασίας της εσωτερικής ψηφοφορίας που είχε προαναγγείλει το SPD, με την οποία καλούσε τα μέλη του να πιστοποιήσουν ή να απορρίψουν το κυβερνητικό πρόγραμμα και ουσιαστικά, την ίδια την συγκυβέρνηση.
Αποκορύφωμα - για την γερμανική κουλτούρα αντιπαράθεσης - ήταν η κόντρα της δημοσιογράφου του δελτίου ειδήσεων του ZDF (Heute Jurnal), Marietta Slomka με τον Πρόεδρο του SPD Sigmar Gabriel. Η αντιπαράθεση αυτή απασχόλησε έντονα την επικαιρότητα. Μάλιστα, ο Πρόεδρος του CSU, Seehofer, απέστειλε επιστολή διαμαρτυρίας στο κρατικό κανάλι για την συμπεριφορά της δημοσιογράφου.
Βέβαια, για τα δεδομένα της ελληνικής δημοσιογραφίας η συγκεκριμένη αντιπαράθεση θα χαρακτηριζότανε ως «φυσιολογική».
Τι είναι, όμως, η εσωτερική ψηφοφορία με την οποία καλούνται περίπου 450.000 μέλη να αποφασίσουν για το πρόγραμμα. Μια κίνηση τακτικής ; Μια κίνηση εντυπωσιασμού της ηγεσίας του SPD ή μια βαθιά τομή στην συμμετοχική δημοκρατία ;
Άραγε, έχει βάση η κριτική των ΜΜΕ που χαρακτηρίζει επικίνδυνο το γεγονός ότι τα 450.000 μέλη ενός κόμματος έχουν τη δυνατότητα να οδηγήσουν τη χώρα σε ακυβερνησία και ότι δημιουργούνται δυο κατηγορίες ψηφοφόρων, με τη μειοψηφία (μέλη του SPD) να διαθέτουν περισσότερη δύναμη από ότι τα περίπου 44 εκ. πολιτών που ψήφισαν στις εθνικές εκλογές ;
Ο λόγος που ηγεσία του SPD επέλεξε να προχωρήσει σ αυτήν την διαδικασία μπορεί να έχει διάφορες ερμηνείες. Η επικρατέστερη είναι ότι φοβήθηκε πως η όποια απόφαση για σχηματισμό συγκυβέρνησης με τα συντηρητικά κόμματα θα απογοήτευε τα μέλη του και έχοντας την εμπειρία της 4ετίας 2005-2009, αλλά και τον εκλογικό καταποντισμό μετά την συγκυβέρνηση, ήταν πιθανό να οδηγούσε στελέχη και μέλη σε σειρά αποχωρήσεων από το κόμμα.
Έτσι, με τον τρόπο αυτό, επιλέγοντας τη συμμετοχή, μετατρέπει την απόφαση σε μια εσωτερική δημοκρατική διαδικασία, όπου το λόγο θα έχει η πλειοψηφία και όχι μια ολιγάριθμη ηγεσία για το μέλλον του κόμματος.
Ακόμα όμως, κι αν η επιλογή αυτής της διαδικασίας από την ηγεσία του SPD αποτελεί μια κίνηση "τακτικισμού", κακώς η ίδια η διαδικασία γίνεται αντικείμενο επίθεσης από τα ΜΜΕ, ιδιαίτερα όταν η επιχειρηματολογία που χρησιμοποιούν είναι άνευ περιεχομένου και αντιφατική.
Γιατί π.χ νομιμοποιείται περισσότερο ένα ολιγομελές Προεδρείο να αποφασίσει για τη συγκυβέρνηση από ότι 500.000 περίπου πολίτες;
Γιατί είναι ανεύθυνο το σώμα των μελών να αποφασίσει αν το κυβερνητικό πρόγραμμα περιέχει πράγματι τις κόκκινες γραμμές του προγράμματος της συγκυβέρνησης ;
Γιατί σε μια χώρα που έχει θεσπιστεί και είναι αποδεκτό το δημοψήφισμα για μεγάλα θέματα δεν είναι αποδεκτή μια αντίστοιχη διαδικασία στους κόλπους ενός κόμματος; Γιατί μπορεί να αποφασίσει το 10% των πολιτών (τόσοι χρειάζονται σε ένα δημοψήφισμα) για το αν θα επεκταθεί ο σιδηροδρομικός σταθμός της Στουτγάρδης (που είχε προκαλέσει σφοδρές αντιπαραθέσεις στο κρατίδιο) ή αν θα διεξαχθούν οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Μόναχο και δεν δικαιούται να αποφασίσει η οργανωμένη βάση του κόμματος για μια επιλογή που έχει στρατηγική σημασία τόσο για το ίδιο όσο και για την χώρα;
Άλλωστε, όπως δείχνουν τα γεγονότα υπό την "δαμόκλειο σπάθη" του δημοψηφίσματος, τα δυο συντηρητικά κόμματα (CDU/CSU) έδειξαν πιο ελαστικά στα αιτήματα του SPD, κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων.
Βέβαια, η καταψήφιση της συμφωνίας – συμβόλαιο συνεργασίας – θα αποτελέσει έκπληξη μεγάλου μεγέθους. Θεωρητικά, πολύ δύσκολα θα συμβεί , αφού ήδη έχουν στρατευτεί τα ΜΜΕ και οικονομικοί κολοσσοί προκειμένου να στηρίξουν την θετική ψήφο. Η BILD ξεκίνησε μια μεγάλη δημοσκόπηση, προφανώς για να περάσει το κλίμα στη βάση των σοσιαλδημοκρατών.
Παράλληλα, όλα τα μέλη του έχουν παραλάβει όλο το συμβόλαιο με ειδική έκδοση της κομματικής εφημερίδας Vorwärts και την επόμενη βδομάδα ξεκινά η ψηφοφορία.
Συμπερασματικά: Για όποιον λόγο και να εμπνεύστηκε η ηγεσία των σοσιαλδημοκρατών την απόφαση του δημοψηφίσματος, αυτή η διαδικασία αποτελεί κορυφαία δημοκρατική λειτουργία που ενισχύει την συμμετοχική δημοκρατία και παρέχει τη δυνατότητα συλλογικής ανάληψης της ευθύνης.
Επί της ουσίας του προγράμματος, ενώ πράγματι το SPD πέρασε μια σειρά από δικές του θέσεις, στο φλέγον ζήτημα της Ευρώπης, η συμφωνία περιορίζεται στο ζήτημα της ανεργίας των νέων στην Ε.Ε και αυτό αποτελεί από πολλούς λόγο που στερεί το δικαίωμα στους σοσιαλδημοκράτες να μιλούν για επιτυχία.
